Thăm Mỹ Quý, một giáo xứ nhỏ nằm ven kênh Tháp Mười thuộc tỉnh Đồng Tháp. Tuy nơi này cách Saigon chỉ chừng 80 miles (130km) nhưng vì đường hẹp lại đông nên đi xe phải mất hơn 3 giờ đồng hồ mới đến. Hơn 10 giờ sáng thôi mà trời đã rất nóng, chúng tôi được linh mục quản xứ (mà người dân gọi một cách thân tình là “ông cố”) đưa đi thăm một số gia đình có hoàn cảnh đặc biệt.
- Một phụ nữ trẻ đang trong giai đoạn cuối của bịnh ung thư. Căn nhà nhỏ bằng tôn, ván và vách lá nằm doi ra gác chân trên mé kênh. Những tấm gỗ lát sàn nhà có những kẽ hở bằng cả ngón tay có thể nhìn thấy nước. Chồng đi làm thuê, chị và con gái nhỏ ở nhà cũng nhặt nhạnh rau ráng kiếm thêm. Ung thư đã di căn, chị không muốn chữa chạy tốn kém nữa, chị nói.
- Đọng trong ký ức chúng tôi là hoàn cảnh bà Năm Sông, gần 80 tuổi. Ngày trước ông bà sống trên ghe, không con cái, rồi ông qua đời, bà neo ở bến này lên bờ làm thuê kiếm sống, khi làm cỏ lúa, lúc nhổ rau. Khi ghe mục, “ông cố” xin chủ vườn nọ mượn khoảnh đất nhỏ để làm cho bà một túp lều bé và hứa là khi bà mất cha sẽ hoàn đất lại như cũ. Nhìn bà sống trong túp lều nhỏ bằng tôn quây bằng màn và lưới mà xót xa.
- Cặp vợ chồng già đau yếu, con cái đã lên phố kiếm sống nên ông bà thui thủi trong căn nhà tôn sơ sài nóng bức. Bà bị hư một mắt và sức khoẻ sa sút.
- Bà cụ ngày trước đi phụ bếp, rồi bị tai biến, tuy nay đã đi lại được nhưng gầy yếu. Cụ sống cô đơn trong căn nhà bằng tôn gác trên mé kênh. Cha xứ vẫn giúp gạo mắm hằng tháng và gửi hàng xóm để mắt giúp đỡ bà.
- Ông cụ bị tai biến, sống nhờ con.
- Chị bị tiểu đường nặng, vừa ở bệnh viện về. Căn lều tre nứa và những tấm bạt nằm doi ra gác trên mé kênh, chênh vênh, mong manh.
** Mỹ Quý có ruộng, có vườn xanh mát và những căn nhà khang trang, nhưng nép sau đó là nhiều mảnh đời khốn khổ xơ xác. Họ luôn là sự băn khoăn của “Ông cố”, hay “cha xứ”, một linh mục còn rất trẻ, nhiệt thành, sống hoà đồng và luôn lưu tâm đến những người kém may mắn. Vì thế "ông cố" được dân làng yêu mến, cho dù họ thuộc tôn giáo nào.
** Ngôi thánh đường nhỏ khang trang mà đơn sơ nằm sát con kênh. Khoảng sân rộng rất thấp hơn mặt đường, lỗ chỗ, gãy vỡ nhấp nhô. Chúng tôi liên tưởng đến những cơn mưa lũ, và con nước lớn kéo về.
-xOx-
Chúng tôi từ giã Mỹ Quý lúc xế trưa. Nắng miền nhiệt đới thật gay gắt. Mà nóng, nắng, hay đường sá xa xôi gập gềnh... có sá gì so với những khó khăn mà các cụ già, người bất hạnh đang chịu?